oyun kumandası ne demek?

Oyun kolu¹ ya da oyun kumandası (İngilizce: Game controller), bilgisayar oyunları için tasarlanan özel bir kontrolcüdür. Özellikle oyunlar için tasarlandığından ötürü diğer amaçlar için kullanışlı değildir. Kendi başına satılan oyun kumandaları birçok farklı oyuna uyum sağlarken, özellikle Arcade oyunlarda sadece tek bir oyuna özel kumandalar tasarlanabilir.²

Oyun kumandası tasarımları, kullanıcı deneyimi açısından oldukça önemlidir. Üreticiler, birkaç yıl öncesine kadar tasarım konusuna pek önem vermemekte idi. Ama günümüzde ergonomik oyun kumandaları yaygınlaşmıştır. Gerçek anlamda ergonomik olan bir oyun kumandasının tüm tuşları, parmaklar ile kolayca erişilebilecek şekilde yerleştirilmiş olmalıdır.

Yapısı

Her oyun kumandasında, hareketleri kontrol etmenizi kolaylaştıran bir bölüm bulunur. Bu bölüme, tasarımına bağlı olarak D-pad, ok tuşları ya da analog çubuk adı verilir. D-pad'in görevi, oyun içerisinde sağa, sola, yukarı ya da aşağı doğru hareket edilmesini sağlamaktır. Başka bir deyişle D-pad, klavyedeki ok tuşları ile aynı işleve sahiptir.

Dikkat çeken diğer bir nokta da, oyun kumandası üzerindeki tuşlardır. Eski model oyun kumandalarında 2 ya da 4 adet tuş bulunur. Yeni nesil cihazlar ise 6, 8 veya daha çok sayıda tuşa sahiptir. Oyun kumandası üzerindeki her tuş, belli bir fonksiyona sahiptir ve bu fonksiyon, oyundan oyuna değişebilir.³

Klavyenin tersine, oyun kumandası masanın üzerine koyulmaz; elde tutulur. Sol elin başparmağı, oyunda hareketi sağlayan D-pad'i kontrol eder. Sağ elin başparmağı ise, diğer tüm tuşlara hakim olur. Bazı oyun kollarında, işaret parmakları ile ulaşabilecek iki ekstra tuş daha bulunabilir.

Bazı oyun kumandalarında ekstra özelliklere de rastlamak mümkündür. Bunlar "turbo" ve "auto-fire" (otomatik ateş) özellikleridir. "Auto-fire", tek tuşa basarak sürekli ateş etme olanağı sağlar. "Turbo" ise, hareketlerin daha hızlı bir şekilde yapılabilmesi açısından son derece yararlıdır.

Kullanıcının kontrolünü bilgisayara iletmenin yanı sıra, bazı oyun kolları kendi geri bildirim mekanizmalarına sahiptir.⁴ Yeni nesil oyun kollarında kullanıcıya dokunsal tepki veren titreşim motoru, ses giriş/çıkışı sağlayan mikrofon ve hoparlör gibi etmenler bulunabilir.⁵

Oyun kumandaları, kullandıkları bağlantı tipine göre de çeşitlenir. Yeni nesil cihazların hemen hepsi, bilgisayar bağlantısı için USB girişlerini tercih eder. Daha eski modelleri ise, ses kartı üzerindeki "oyun bağlantı noktası"na (Game-Port) bağlanır. Bazı kollar şarj edildikten sonra Bluetooth aracılığıyla kablosuz bağlantı sağlayabilir.⁶